SV1EJD Radio Amateur - Theodoros Georntamilis : 2013

Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013

SV1EJD DXCC

Δευτέρα 26 Αυγούστου 2013

Κλιματική αλλαγή (του Δημητρη Ζιακόπουλου)

Η απόγνωση των πολικών αρκούδων και η χαρά (;) των πιγκουίνων

Με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου (National Snow & Ice Data Center -NSIDC) των ΗΠΑ, η μέση έκταση της παγοκάλυψης του Σεπτεμβρίου της περιόδου 1979-2000 στην Αρκτική ανέρχεται στα 7,04 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα τελευταία έξι χρόνια (2007-2012) η έκταση της παγοκάλυψης το συγκεκριμένο μήνα δεν ξεπέρασε τα 5,13 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα και στο διάστημα αυτό καταρρίφθηκε δύο φορές το ρεκόρ της ελάχιστης παγοκάλυψης από τότε που άρχισαν οι μετρήσεις (1979). Η πρώτη φορά ήταν το 2007 (4,17 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα) και η δεύτερη φορά το 2012 (3,41 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα). Με βάση τα δεδομένα του NSIDC των ΗΠΑ, από το 1979 ως το 2012 η έκταση του πάγου της Αρκτικής μειώνεται με ρυθμό 13,0% ανά δεκαετία.

Στην άλλη παγωμένη περιοχή του πλανήτη μας, την Ανταρκτική, στο τέλος του καλοκαιριού λιώνουν σχεδόν όλοι οι θαλάσσιοι πάγοι που την περιβάλλουν (εικόνα 1). Συγκεκριμένα, από την έκταση των 18,3 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων (μέση τιμή) του πάγου που σχηματίζεται το χειμώνα, στο τέλος του καλοκαιριού μένει έκταση πάγου περίπου 3 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων (ποσοστό 17%), χωρίς να υπάρχει σαφής τάση σε ότι αφορά τη χρόνο με το χρόνο μεταβολή. Το θέμα, πάντως, που συζητείται πολύ τα τελευταία χρόνια είναι η αυξητική τάση που παρουσιάζει η έκταση των θαλάσσιων πάγων στην Ανταρκτική στο τέλος της χειμερινής περιόδου. Με βάση και πάλι τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου των ΗΠΑ, η έκταση των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής τον Σεπτέμβριο του 2012 έφθασε τα 19,44 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα, τιμή που είναι η μεγαλύτερη από το 1979. Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν 19,39 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα και είχε σημειωθεί το 2006. Ο ρυθμός αύξησης της έκτασης του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής από το 1979 είναι μικρός, περίπου 0,9% ανά δεκαετία, αλλά το συγκεκριμένο γεγονός έγινε η σημαία των επιχειρημάτων εκείνων που διαφωνούν με την υπόθεση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τις αιτίες που την προκαλούν.

Εικόνα 1: Η μέση παγοκάλυψη στην Αρκτική (πάνω) και στην

Ανταρκτική (κάτω) τον Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο. Οι γκρι κύκλοι στην Αρκτική

είναι περιοχές τις οποίες δεν καλύπτει ο δορυφόρος. (Πηγή: NSIDC)

Η βασική θέση των λεγόμενων σκεπτικιστών είναι ότι οι προβλέψεις των υπέρμαχων της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής έπεσαν έξω και ότι αυτό που συμβαίνει στην Ανταρκτική δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εξισορρόπηση της μείωσης των πάγων που παρατηρείται την ίδια περίοδο στην Αρκτική. Πριν προχωρήσουμε στην παράθεση των αποτελεσμάτων των σχετικών με το θέμα ερευνών, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας ότι η σύγκριση των τάσεων της έκτασης του θαλάσσιου πάγου στο τέλος του χειμώνα στην Ανταρκτική και στο τέλος του καλοκαιριού στην Αρκτική είναι προβληματική δεδομένου ότι οι διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στις δύο περιοχές είναι εντελώς διαφορετικές. Η επέκταση του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής το χειμώνα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ψύξης, αύξησης των χιονοπτώσεων ή επίδρασης των ανέμων, ενώη καλοκαιρινή απώλεια του πάγου στην Αρκτική θάλασσα είναι πιο στενά συνδεδεμένη με το κλίμα του πλανήτη σε επίπεδο δεκαετιών ή αιώνων.

Οι χαμηλές θερμοκρασίες και ο πάγος είναι τα κοινά στοιχεία της Ανταρκτικής και της Αρκτικής, αλλά οι δύο παγωμένες περιοχές του πλανήτη μας, πέρα από ότι έχουν διαφορετικούς μόνιμους κατοίκους (πιγκουίνοι-πολικές αρκούδες), παρουσιάζουν και άλλες πιο σημαντικές διαφορές. Καταρχάς, η Ανταρκτική, σε αντίθεση με την Αρκτική που είναι ένας ημίκλειστος ωκεανός, είναι ξηρά που περιβάλλεται από θάλασσα, γεγονός καθοριστικό για την έκταση, τη δυναμική και τα άλλα χαρακτηριστικά του θαλάσσιου πάγου που σχηματίζεται γύρω από αυτή. Στην Ανταρκτική, όμως, υπάρχουν και οι πάγοι της ξηράς οι οποίοι σχηματίστηκαν από τη συσσώρευση του χιονιού που πέφτει ως υετός εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι όταν ερευνούμε τις αυξομειώσεις του πάγου της Ανταρκτικής, ο θαλάσσιος πάγος που την περιβάλλει δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να μετρηθεί. Μεγαλύτερη σημασία έχει ο πάγος της ξηράς ο οποίος με βάση τις δορυφορικές παρατηρήσεις και τις μελέτες που έχουν γίνει ελαττώνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό κατά 100 έως 300 γιγατόνους το χρόνο. Τα ευρήματα των συγκεκριμένων μελετών βρίσκονται σε συμφωνία με τα ευρήματα άλλων μελετών που ερευνούν τις μεταβολές της θερμοκρασίας στην Ανταρκτική. Σύμφωνα με μελέτη του καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον Έρικ Στάιγκ και των συναδέλφων του, που δημοσιεύτηκε το 2009 στο περιοδικό Nature, από το 1957 έως το 2006 η μέση θερμοκρασία της Ανταρκτικής ανεβαίνει με ρυθμό 0,05^οC ανά δεκαετία. Ο ρυθμός θέρμανσης της δυτικής Ανταρκτικής υπερβαίνει τους 0,10^οC και είναι εντονότερος το χειμώνα και την άνοιξη, αλλά αντισταθμίζεται μερικώς από την πτώση της θερμοκρασίας που παρατηρείται στην ανατολική Ανταρκτική (Steig, E. J., et al., Warming of the Antarctic ice-sheet surface since the 1957 International Geophysical Year).

Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας στην Ανταρκτική είναι πολύ μικρότερος από το ρυθμό ανόδου της θερμοκρασίας στην Αρκτική. Ο βασικός λόγος είναι ότι τα πρότυπα των ανέμων και των θαλάσσιων ρευμάτων που περιβάλλουν την Ανταρκτική την απομονώνουν από τις παγκόσμιες καιρικές συνθήκες, διατηρώντας την κρύα. Αντίθετα, η Αρκτική είναι ωκεανός που συνδέεται πολύ περισσότερο με τα κλιματικά συστήματα των γειτονικών περιοχών της και ως εκ τούτου είναι πιο ευαίσθητη στην κλιματική αλλαγή. Οικλιματολόγοι πιστεύουν ότι η αυξητική τάση του θαλάσσιου πάγου το χειμώνα στην Ανταρκτική δεν έχει μεγάλο αντίκτυπο στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τη συγκεκριμένη εποχή στην Ανταρκτική η ενέργεια που φθάνει από τον ήλιο είναι στο πιο χαμηλό σημείο της με αποτέλεσμα και το ποσοστό της που αντανακλάται πίσω στο διάστημα από το θαλάσσιο πάγο να είναι μικρό. Αντίθετα, η συρρίκνωση των πάγων της Αρκτικής θάλασσας το καλοκαίρι είναι σημαντικός παράγοντας για το ενεργειακό ισοζύγιο της Γης, καθώς οι απαλλαγμένες από τον πάγο σκουρότερες θαλάσσιες επιφάνειες απορροφούν πολύ μεγαλύτερα ποσά ηλιακής ενέργειας.

Η πλειονότητα των επιστημόνων δεν θεωρεί έκπληξη τη μικρή αυξητική τάση της έκτασης των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής στο τέλος της χειμερινής περιόδου και πιστεύει ότι οι προβλέψεις των μοντέλων για την εξέλιξη του καιρού και του κλίματος στην περιοχή αυτή βρίσκονται σε λογική συμφωνία με τις παρατηρήσεις. Ο Τζον Τάρνερ και οι συνάδελφοί του από το Εθνικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Έρευνας της Μεγάλης Βρετανίας σε μελέτη τους που δημοσιεύτηκε το 2009 στο Geophysical Research Letters αναφέρουν ότι από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 η ετήσια μέση έκταση των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής έχει αυξηθεί και ότι η μεγαλύτερη αύξηση σημειώνεται το φθινόπωρο στην περιοχή που φέρει το όνομα Θάλασσα Ρος και βρίσκεται κάτω και αριστερά της εικόνας της παγωμένης ηπείρου. Οι ερευνητές αποδίδουν το γεγονός κατά κύριο λόγο στην ισχυρότερη κυκλωνική ατμοσφαιρική ροή πάνω από τη γειτονική Θάλασσα Άμουντσεν, ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των ταχυτήτων του ανέμου το φθινόπωρο γύρω από την ήπειρο. Οι προσομοιώσεις που έγιναν έδειξαν ότι η ενίσχυση των ανέμων συνδέεται με την ψύξη της στρατόσφαιρας που είναι το αποτέλεσμα της μείωσης του στρατοσφαιρικού όζοντος. (Turner, J., et al, Non‐annular atmospheric circulation change induced by stratospheric ozone depletion and its role in the recent increase of Antarctic sea ice extent). Η αύξηση της έντασης των δυτικών ανέμων στην Ανταρκτική είναι η κυρίαρχη τάση των κλιματικών μοντέλων η οποία επιβεβαιώνεται από σχετικές έρευνες. Ορισμένοι αποδίδουν την εξάπλωση του καλύμματος του θαλάσσιου πάγου στους ισχυρότερους δυτικούς ανέμους οι οποίοι ωθούν τους σχηματιζόμενους πάγους προς τα ανατολικά, αλλά λόγω της δύναμης Κοριόλις αυτοί ωθούνται τελικά προς τα αριστερά, δηλαδή απομακρύνονται από την ήπειρο. Μια άλλη εξήγηση για την αύξηση του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής δίνει ο Τζίνλουν Ζανγκ του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, ο οποίος σε μελέτη του το 2007 αναφέρει ότι ο Νότιος Ωκεανός φρεσκάρεται με ποσότητες γλυκού νερού που προέρχεται από τις αυξημένες βροχοπτώσεις, την απορροή των παγετώνων και τις χιονοπτώσεις. Αυτό αλλάζει τη σύνθεση των διαφορετικών στρωμάτων του ωκεανού, προκαλώντας λιγότερη ανάμιξη μεταξύ των θερμών και ψυχρών στρωμάτων και επομένως λιγότερο λιωμένο θαλάσσιο πάγο (Jinlun Zhang, Increasing Antarctic Sea Ice under Warming Atmospheric and Oceanic Conditions). Να σημειώσουμε εδώ ότι μια από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση του υετού στις περιοχές των μεγάλων γεωγραφικών πλατών και ότι ανεξάρτητα από αυτό στην Ανταρκτική χιονίζει πιο πολύ από την Αρκτική λόγω της περισσότερης διαθέσιμης υγρασίας η οποία προέρχεται από τους ωκεανούς που τη περιβάλλουν.

Ο Ρομπ Μέισον, εκπρόσωπος του Αυστραλιανού Ερευνητικού Κέντρου του Χόμπαρτ που παρακολουθεί το οικοσύστημα της Ανταρκτικής, είναι επιφυλακτικός σε ότι αφορά τις εξηγήσεις για την αυξητική τάση της έκτασης των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής και θεωρεί ότι οι επιστήμονες που ασχολούνται με τις κλιματολογικές αλλαγές θα πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για την κατανόηση του φαινομένου. Οι υπέρμαχοι, ωστόσο, της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν έχουν αμφιβολίες και πιστεύουν ότι τις επόμενες δεκαετίες η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα ξεπεράσει όλες τις επιρροές που προς το παρόν προκαλούν την αύξηση της έκτασης του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής και θα τον περιορίσουν πάρα πολύ. Με βάση τα παραπάνω δεν έχουν λόγους να χαίρονται οι πιγκουίνοι. Το αντίθετο θα έλεγα. Η μοίρα τους είναι κοινή με τη μοίρα των πολικών αρκούδων και κατ’ επέκταση με τη μοίρα όλων μας.

Νοέμβριος 2012

Οι πολικοί πάγοι λιώνουν. Μας νοιάζει;

Ο Ερμής είναι ο πλησιέστερος προς τον Ήλιο πλανήτης και η θερμοκρασία του κυμαίνεται την ημέρα από τους 285^οC στο αφήλιο έως τους 430^οC στο περιήλιο και τη νύχτα πέφτει στους μείον 180^οC. Η Αφροδίτη, αν και βρίσκεται πιο μακριά από τον Ήλιο, έχει μέρα νύχτα θερμοκρασίες από 447 έως 477^οC. Ο Ερμής ουσιαστικά δεν έχει ατμόσφαιρα, αλλά η Αφροδίτη έχει πυκνή ατμόσφαιρα η οποία σε ποσοστό 97% αποτελείται από διοξείδιο του άνθρακα. Ο επόμενος πλανήτης είναι ο δικός μας ο οποίος χάρη στην ατμόσφαιρά του έχει μέση θερμοκρασία 15^οC αντί των μείον 18^οC που θα είχε χωρίς αυτήν. Την ατμοσφαιρική κουβέρτα που μας ζεσταίνει την αποτελούν οι υδρατμοί, το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο και ορισμένα άλλα μικρότερης επίδρασης αέρια. Η κουβέρτα της Γης έχει μια σημαντική ιδιότητα: αφήνει τη μικρού μήκους ακτινοβολία του Ηλίου να περνά μέσα από αυτή και να ζεσταίνει τον πλανήτη μας, αλλά εμποδίζει τη μεγάλου μήκους ακτινοβολία (θερμότητα) που εκπέμπει η Γη προς το διάστημα. Όταν υπάρχει ισορροπία, όση ενέργεια δέχεται η Γη από τον Ήλιο τόση ακριβώς ενέργεια ακτινοβολεί προς το διάστημα. Τις τελευταίες δεκαετίες ο άνθρωπος σκέπασε τη Γη με μια πιο χοντρή κουβέρτα (αύξησε τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα) και έφερε τον πλανήτη σε κατάσταση θερμικής ανισορροπίας. Η επιπλέον θερμότητα που εγκλωβίζεται κάτω από την κουβέρτα διοχετεύεται στις θερμικές δεξαμενές της Γης που είναι οι ωκεανοί και το υπέδαφος. Παρατηρήσεις από 3.000 σταθμούς που είναι εγκατεστημένοι στους ωκεανούς δείχνουν ότι αυτοί θερμαίνονται με ρυθμούς που στο πάνω μισό τους είναι σημαντικοί και αυτή η θερμότητα είναι εκείνη που λιώνει τους πάγους. Άλλες παρατηρήσεις δείχνουν ότι και το έδαφος θερμαίνεται πλέον σε βάθος αρκετών μέτρων. Ο κλιματολόγος Τζέιμς Χάνσεν, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Γκόνταρντ της NASA, υπολόγισε ότι η θερμική ανισορροπία είναι περίπου 0,6 βατ ανά τετραγωνικό μέτρο γήινης επιφάνειας. Το συγκεκριμένο ποσό ενέργειας φαίνεται μικρό, αλλά δυστυχώς δεν είναι έτσι. Σε πλανητικό επίπεδο η συνολική ενέργεια (θερμότητα) ισοδυναμεί με την ενέργεια που εκλύεται με την έκρηξη 400.000 ατομικών βομβών Χιροσίμα κάθε μέρα επί 365 μέρες το χρόνο. Ακόμα και αν αύριο το πρωί σταματήσει η απελευθέρωση επιπλέον ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ο πλανήτης θα εξακολουθήσει να θερμαίνεται με τα ποσά της ενέργειας που προαναφέρθηκαν έως ότου αποκατασταθεί η θερμική ισορροπία.

Στο παρελθόν, το έναυσμα για τις τεράστιες κλιματικές ταλαντώσεις του πλανήτη μας (παγετωνικές και μεσοπαγετωνικές περίοδοι) αποτέλεσαν οι αλλαγές της ηλιακής ενέργειας που έφθανε στη Γη και οφείλονταν σε αλλαγές στα λεγόμενα «τροχιακά» της (κύκλοι του Μιλάνκοβιτς). Η πρώτη συνέπεια της αύξησης της ηλιακής ακτινοβολίας ήταν το λιώσιμο των πάγων στις περιοχές των μεγάλων γεωγραφικών πλατών της Γης. Οι σκουρόχρωμες περιοχές της επιφάνειας του πλανήτη μας που αποκαλύπτονταν με το λιώσιμο του πάγου άρχιζαν να απορροφούν μεγαλύτερα ποσά ηλιακής ακτινοβολίας με αποτέλεσμα τη θέρμανση των ωκεανών και της ξηράς και την απελευθέρωση από τα παγωμένα εδάφη μεγαλύτερων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Η διαδικασία αυτή των συνεχών ανατροφοδοτήσεων (θετικών αναδράσεων) ήταν η αιτία της μεγάλης ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη, παρόλο που το αρχικό αίτιο δεν ήταν ισχυρό. Με την αντίθετη διαδικασία, η οποία δρομολογείται με την ελάττωση της ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στη Γη, άρχιζαν οι παγετωνικές περίοδοι.

Η κλιματική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών δεν προκλήθηκε από την αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στη Γη, αλλά από την ανθρωπογενή αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ωστόσο, η φυσική δεν αλλάζει. Η προκαλούμενη αύξηση της θερμοκρασίας λιώνει τους πάγους και αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου με τις θετικές αναδράσεις θα εντείνεται συνεχώς και κανείς δεν γνωρίζει που θα οδηγήσει. Τίθεται ένα ερώτημα. Μπορούν οι συγκεκριμένες διαδικασίες να μετατρέψουν κάποια στιγμή τη Γη σε Αφροδίτη; Θεωρητικά κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται, αλλά καλύτερα να μείνουμε σε αυτό που έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να συμβεί και μάλιστα πολύ νωρίτερα. Δηλαδή, να βρεθεί το κλιματικό σύστημα της Γης εκτός ελέγχου με δραματικές επιπτώσεις για την ανθρωπότητα και ολόκληρο τον πλανήτη. Εστιάζοντας την προσοχή μας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον καιρό, μπορούμε να πούμε ότι οι αλλαγές στη θερμοκρασία και την διανομή των βροχοπτώσεων στην επιφάνεια του πλανήτη θα είναι δραματικές. Ο μελλοντικός θερμότερος κόσμος θα είναι ξηρότερος στις ξηρές περιοχές και υγρότερος στις υγρές περιοχές, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Επειδή ο θερμότερος αέρας συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς, οι βροχές και οι καταιγίδες θα είναι περισσότερο έντονες. Ο Ντέιβιντ Μπατίστι, καθηγητής Ατμοσφαιρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, και η Ρόζαμοντ Νέιλορ, συνάδελφός του στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, μετά από ανάλυση είκοσι τριών κλιματικών μοντέλων έγραψαν το 2009 στο περιοδικό Science ότι σε ότι αφορά την πορεία της θερμοκρασίας υπάρχουν δύο πιθανότητες: «είτε τα σημερινά ρεκόρ των υψηλών θερμοκρασιών θα είναι οι αυριανές κανονικές τιμές της θερμοκρασίας είτε οι θερμοκρασίες θα βρεθούν έξω από κάθε όριο. Στη δεύτερη περίπτωση ακόμα και την ψυχρή εποχή οι θερμοκρασίες θα είναι μεγαλύτερες από ότι είναι σήμερα τη θερμή εποχή».

Οι περισσότεροι από μας έχουμε την εντύπωση ότι οι παραπάνω ανατριχιαστικές προβλέψεις ίσως συμβούν κάποτε στο μέλλον, αλλά τα πράγματα δυστυχώς δεν είναι έτσι. Πριν από μερικές εβδομάδες ο Τζέιμς Χάνσεν δεν δίστασε να ανακοινώσει ότι ο φονικός καύσωνας της Γαλλίας το 2003, ο καύσωνας που έπληξε τη Ρωσία το 2010 και οι καταστροφικές ξηρασίες του 2011 στο Μεξικό και στις πολιτείες Τέξας και Οκλαχόμα των ΗΠΑ συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Όπως ο ίδιος δήλωσε στην εφημερίδα Washington Post στις 3 Αυγούστου 2012 «δεν υπάρχει άλλη εξήγηση για τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες των τελευταίων ετών, πέρα από την κλιματική αλλαγή (…) Αυτά τα καιρικά φαινόμενα δεν αποτελούν απλά ένα παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να φέρει η κλιματική αλλαγή. Προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή». Ο διαπρεπής επιστήμονας, αναλύοντας τα αρχεία της θερμοκρασίας των τελευταίων 60 χρόνων, ανακάλυψε ότι «τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται ακραία φαινόμενα περισσότερο από τρεις τυπικές αποκλίσεις έξω από το συνηθισμένο. Πενήντα χρόνια πριν, τέτοιες ανωμαλίες κάλυπταν μόνο 2 ως 3 δέκατα του 1% της ξηράς του πλανήτη, ενώ σήμερα καλύπτουν το 10% αυτής».

Ασχολούμενος σαράντα χρόνια με τη μετεωρολογία, αυτό που έμαθα καλύτερα από όλα είναι τι θα πει φυσική μεταβλητότητα του καιρού και του κλίματος, αλλά αυτά που συμβαίνουν τα τελευταία 15 χρόνια δεν μπορούν να θεωρηθούν φυσικά σκαμπανεβάσματα. Ας δούμε λίγα από αυτά που έγιναν στη χώρα μας. Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το 2010 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 113 ετών για την Αθήνα. Δεύτερο πιο ζεστό έτος κατατάσσεται το 2007 και ακολουθούν τα έτη 2008, 2001 και 1999. Με βάση τα στοιχεία της ΕΜΥ, τα πιο ζεστά καλοκαίρια τα τελευταία τουλάχιστον 60 χρόνια στην Αθήνα και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας ήταν το καλοκαίρι του 2007 και το φετινό εφιαλτικό καλοκαίρι. Αυτό που με τρόμαξε στο καλοκαίρι που πέρασε ήταν οι παρατεταμένες συνθήκες καύσωνα που συνδέονται με τη γενικότερη ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Συγκεκριμένα, σε ένα πολύ μεγάλο διάστημα του φετινού καλοκαιριού ο υποτροπικός αεροχείμαρρος, που κατά κάποιο οριοθετεί την προς τα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη επέκταση των τροπικών αέριων μαζών, βρισκόταν βόρεια της χώρας και αυτή η εικόνα έρχεται από το μέλλον. Με τις ολοένα και πιο συχνές μετατοπίσεις του πολικού αεροχειμάρρου (πηδαλιουχεί τα βαρομετρικά χαμηλά) προς τα μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη και τις επακόλουθες μετατοπίσεις του υποτροπικού αεροχειμάρρου (συνδέεται με τη ζέστη και την ξηρασία) σε περιοχές γεωγραφικού πλάτους 45 και 50 μοιρών εξηγείται γιατί ο μελλοντικός καιρός θα είναι ξηρότερος στις ξηρές περιοχές και υγρότερος στις υγρές περιοχές. Μετά από τα παραπάνω, θα έλεγα με βεβαιότητα ότι η καμπάνα που αναγγέλλει το λιώσιμο των πολικών πάγων χτυπάει και για μας. Διαφορετικά, θα ήταν σαν να μη μας ένοιαζε για το νεράκι των πηγών μας, τη φρεσκάδα του μελτεμιού μας ή τους ακριβοθώρητους χιονιάδες μας.

Δημήτρης Ζιακόπουλος, μαθηματικός-μετεωρολόγος

Πέμπτη 22 Αυγούστου 2013

Μετεωρολογικά κείμενα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Η γη περιβάλλεται από ένα στρώμα αέρα το οποίο ονομάζεται ατμόσφαιρα, η οποία συμμετέχει στις κινήσεις της. Μέσα στην ατμόσφαιρα συμβαίνουν πολλά φυσικά φαινόμενα τα οποία ονομάζονται μετεωρολογικά φαινόμενα. Η ονομασία προήλθε από την αρχαία ελληνική λέξη «μετέωρα» που σημαίνει οτιδήποτε βρίσκεται στον ουρανό. Ο κλάδος της επιστήμης ο οποίος ασχολείται με τα φαινόμενα αυτά ονομάζεται Μετεωρολογία.

Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε ο άνθρωπος πάνω στη γη άρχισε να δέχεται στην καθημερινή του ζωή τις επιδράσεις των καιρικών φαινομένων. Μια ισχυρή καταιγίδα μπορούσε να προκαλέσει πλημμύρα, να καταστρέψει τη σοδειά ή να πνίξει ανθρώπους. Γι’ αυτό και οι πρώτοι θεοί που λάτρεψε ήταν θεοί που μπορούσαν να ελέγχουν τα βίαια καιρικά φαινόμενα.

Κατά την αρχαιότητα οι διάφοροι λαοί απέδιδαν τη δημιουργία των ατμοσφαιρικών-καιρικών φαινομένων στους θεούς. Η Ελληνική μυθολογία αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα σύμφωνα με τον οποίο στον Ελληνικό χώρο η δημιουργία τέτοιων φαινομένων αποδίδονταν στους θεούς, με κορυφαίο φυσικά το θεό Δια (Ζεύς). Αξιοσημείωτες από την αρχαία Ελληνική μυθολογία είναι οι εκφράσεις “Σημεία των Καιρών” και οι “Αλκυονίδες ημέρες”.

“Σημεία των καιρών”

Η αρχή της φράσης αυτής όσο και η σημασία της βρίσκεται στις αρχαιότητες ‘διοσημίες’ (ή ‘διοσημείας’=Σημεία του Διός), δηλαδή φυσικά φαινόμενα που προκαλούσε ο Δίας.

“Αλκυονίδες ημέρες”

Οι αίθριες ημέρες στα μέσα του χειμώνα καλούνται ‘Αλκυονίδες’, από το όνομα της ‘Αλκυόνης’ κόρης του Αίολου που κυβερνούσε τους ανέμους.

Σύμφωνα με το μύθο, κάποια φορά επειδή η Αλκυόνη έπεσε σε σφάλμα, ο Δίας την τιμώρησε μεταμορφώνοντάς την σε πουλί, την ‘Αλκυώνα’, και την καταδίκασε να γεννά τα αυγά της το χειμώνα αντί την άνοιξη. Επειδή όμως άφηνε τα αυγά της στους βράχους που βρίσκονταν κοντά στην θάλασσα, ή σε όχθες ποταμών και ο χειμωνιάτικος αέρας τα παρέσυρε στα κύματα παρακάλεσε τον Δία να την συγχωρέσει. Αυτός τη λυπήθηκε, και διέταξε τότε τον Αίολο να σταματάει για 14 ημέρες περίπου την πνοή των δυνατών ανέμων και να διατηρεί καλοκαιρία κατά το χρονικό αυτό διάστημα.

(Αριστοφάνης, ΄΄όρνιθες΄΄ στ.1594/ ΄΄Περί Αλκυονίδων΄΄).

Έτσι οι αρχαίοι Έλληνες εξηγούσαν την ύπαρξη αυτών των ημερών του ΄΄καλού/αίθριου καιρού΄΄ μέσα στον χειμώνα, τις οποίες ο Αριστοτέλης χαρακτήριζε και ως ημέρες ΄΄ευδίας΄΄.

Οι ΄΄Αλκυονίδες ημέρες΄΄ τοποθετούνται στο χρονικό διάστημα από την 15η Δεκ. έως και την 15η Φεβρουαρίου εκάστου έτους, με μεγαλύτερη συχνότητα το διάστημα 15-31 Δεκεμβρίου και 16-31 Ιανουαρίου.

Τα δύο ανωτέρω παραδείγματα, αλλά και γενικότερα η προσεχτική παρατήρηση των φυσικών φαινομένων από τον λαό, διαμόρφωσε με την πάροδο του χρόνου σχετικές παροιμίες και παραδόσεις, πολλές εκ των οποίων διεσώθηκαν μέσω των αρχαίων κειμένων (π.χ ΗΣΙΟΔΟΣ/ ‘’Έργα & Ημέραι’’).

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

‘’Οι Έλληνες απάλλαξαν τις Φυσικές Επιστήμες από το μυστήριο και τη μαγεία και καθιέρωσαν την λογικοκεντρική επιστήμη της φύσεως όπως την εννοούμε σήμερα’’.

BERTHELOT

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, οι οποίοι στην έννοια της φιλοσοφίας περιελάμβαναν το σύνολο των ανθρώπινων γνώσεων, προχώρησαν σε μια λεπτομερέστερη θεώρηση των ατμοσφαιρικών-μετ/κών φαινομένων. Μελετώντας αυτά χωρίς θρησκευτικές προκαταλήψεις και μαγγανείες, άρχισαν με την πάροδο του χρόνου να αποδίδουν τη γένεση αυτών σε φυσικά αίτια, ερχόμενοι έτσι σε απευθείας αντίθεση με τη λαική και θρησκευτική παράδοση. Η διαφορά αυτή των αντιλήψεων μεταξύ λαού και φιλοσόφων, εμφανίζεται παραστατικά στην κωμωδία του Αριστοφάνους ΄΄Νεφέλες΄΄, στο διάλογο μεταξύ Στρειψιάδου και Σωκράτους.

Ο Στρειψιάδης απηχεί τις λαικές δοξασίες, σύμφωνα με τις οποίες ο Ζευς προκαλεί τη βροχή, ο δε Σωκράτης, θερμός υποστηρικτής των φιλοσόφων, λέει στον Στρειψιάδη ότι η βροχή προκαλείται από τις νεφέλες (νέφη), και προσθέτει χαρακτηριστικά : ‘Είδες ποτέ βροχήν χωρίς νεφέλας;’

Οι χρόνοι του Σωκράτους, αποτελούν για την επιστήμη της Μετεωρολογίας μια περίοδο δυσφήμισης αφού ο λαός εχλεύαζε τους ασχολούμενους περί τα "μετέωρα", και έτσι αντί της λέξεως "μετεωρολόγος", εδημιούργησαν τότε οι λέξεις "μετεωρολέσχης" και "μετεωροφέναξ". Θεωρείται δε πολύ πιθανό ότι οι Νεφέλες του Αριστοφάνους γράστηκαν για να σατιρίσουν τους περί τα μετεωρολογικά φαινόμενα ασχολουμένους και μάλισα και αυτόν ακόμα τον Σωκράτη.

Σε αυτή την διαμάχη μεταξύ λαού και φιλοσόφων, υπήρξαν περιπτώσεις όπου ό λαός αντέδρασε ζωηρότατα κατά των φιλοσόφων των οποίων οι γνώμες ήταν αντίθετες προς τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Μια τέτοια περίπτωση σημειώνεται την εποχή του Περικλέους, όπου είχε ψηφισθεί νόμος με τον οποίον, όλοι όσοι δίδασκαν θέματα που αφορούσαν την Μετεωρολογία μηνύονταν και καταδικάζονταν αφού συνεπάγονταν ότι δεν πίστευαν στους θεούς. Με βάση τον νόμο αυτό, δικάστηκε και οδηγήθηκε σε εξορία ο Αναξαγόρας γιατί υποστήριζε ότι τα μετέωρα δεν ήταν θεϊκά αλλά φυσικά φαινόμενα.

Αλλά η αντίδραση αυτή ήταν πρόσκαιρη και μεμονωμένη, αφού σταδιακά και από τους χρόνους του διάσημου αστρονόμου Μέτωνος (5ος π.Χ. αιών), άρχισε να φαίνεται μία σοβαρή τάση για εκτέλεση συστηματικών μετεωρολογικών παρατηρήσεων, οι οποίες αποτέλεσαν ασφαλείς πληροφορίες για εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις κατά την εποχή εκείνη κλιματικές συνθήκες στην Ελλάδα.

Τις παρατηρήσεις τους αυτές οι Αρχαίοι φιλόσοφοι τις εκτελούσαν, σύμφωνα με την μαρτυρία του Θεόφραστου και άλλων , σε διάφορες περιοχές της χώρας και σε ψηλά κατά προτίμηση σημεία έξω από τις πόλεις, καλούμενα παρατηρητήρια.

Τα κυριώτερα μετεωρολογικά παρατηρητήρια ήσαν αυτό του όρους Λεπέτυμνον στην Μήθυμνα και αυτό του όρους. Ίδη στην Τρωάδα, για τα οποία αναφέρει σχετικά ο Θεόφραστος.

Αντικειμενικός σκοπός των παρατηρήσεων, ήταν η σύνταξη των παραπηγμάτων. Το παράπηγμα ήταν ένα είδος αστρονομικού ημερολογίου χαραγμένου σε πέτρινες, ή ξύλινες πινακίδες που σημειώνονταν αστρονομικά και μετεωρολογικά φαινόμενα για όλες τις ημέρες του μήνα. Σύμφωνα με τον καθηγητή μετεωρολογίας Ηλία Μαριολόπουλο, πλάι στο κείμενο που έδινε την πρόγνωση του καιρού υπήρχε μια οπή που παρίστανε την αντίστοιχη ημέρα του μήνα. Για να σημειωθεί η προς μελέτη ημέρα, έβαζαν στην οπή έναν πάσσαλο. Σε αυτό ακριβώς οφείλεται και η ονομασία του ημερολογίου παράπηγμα (παραπήγνυμι=μπήγω στο πλάι).

Μεταξύ αυτών οι οποίοι συνέταξαν τέτοιου είδους ημερολόγια ήσαν, εκτός του Μέτωνος, ο Δημόκριτος, ο Κόνων (στην Σάμο), ο Μητρόδωρος (στην Σικελία) και ο Εύδοξος ο Κνίδιος.

Αποσπάσματα παραπηγμάτων διεσώθησαν από τον Γέμινο στο σχετικό του σύγγραμμα Εισαγωγή στα Φαινόμενα όπου αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι προγνώσεις του καιρού δεν είναι αβάσιμες, αλλά ακριβή κλιματολογικά συμπεράσματα προερχόμενα από συστηματικές και πολυετείς μετεωρολογικές παρατηρήσεις εκτελούμενες από ειδικούς παρατηρητές. Επίσης σημαντικό σύγγραμμα αποτελεί το Διοσημεία ή Φαινόμενα του Αράτου του Σολέως με ανάλογο περιεχόμενο. Εκτός όμως από τις παρατηρήσεις καιρού που αναφέρονταν στα παραπήγματα, γίνονταν και πολλές άλλες με σκοπό την μελέτη του καιρού σε συνδυασμό με την Υγιεινή και την Γεωργία.

Τετάρτη 21 Αυγούστου 2013

Τι είναι ο ραδιοερασιτεχνισμός

1. Τι είναι ο ραδιοερασιτεχνισμός

Η Υπηρεσία Ερασιτέχνη είναι μια Υπηρεσία Ραδιοεπικοινωνίας που έχει σαν σκοπό την αυτοδιδασκαλία, την αλληλοεπικοινωνία και τις τεχνικές μελέτες, διεξαγόμενη από ερασιτέχνες, δηλαδή από πρόσωπα κατάλληλα εξουσιοδοτημένα που ενδιαφέρονται για τη ραδιοηλεκτρική τεχνική, αποκλειστικά προς εξυπηρέτηση προσωπικού σκοπού και χωρίς οικονομικό συμφέρον.Ο Ραδιοερασιτεχνισμός ονομάζεται επίσημα “Υπηρεσία Ερασιτέχνη“. Ο πλήρως διατυπωμένος ορισμός της Υπηρεσίας Ερασιτέχνη σύμφωνα με τηνI.T.U. (International Telecommunication Union, Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνίας) , είναι ο παρακάτω:

Ονομάστηκε δε Υπηρεσία “Ερασιτέχνη” κατά τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της, σε αντιδιαστολή με τις υπηρεσίες επαγγελματικών εκπομπών (commercial services) όπως είναι π.χ. τα εμπορικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά προγράμματα, οι επικοινωνίες μεταξύ ναυτιλομένων, οι στρατιωτικές επικοινωνίες, οι επικοινωνίες οργανισμών κοινής ωφέλειας, κ.λ.π.

2. Τι είναι ο ραδιοερασιτέχνης

Ραδιοερασιτέχνης είναι το άτομο το οποίο έπειτα από γραπτή εξεταστική δοκιμασία σε κρατική αρχή επικοινωνίων (υπουργείο ή άλλο φορέα) έχει λάβει το ΝΟΜΙΜΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ να προβάνει επίσημα και κατά την απόλυτη κρίση του στις εξής πράξεις, υπό την προυπόθεση ότι οι δραστηριότητες του δεν παρενοχλούν άλλες υπηρεσίες ραδιοεπικοινωνιών:

Να κατασκευάζει και να λειτουργεί συσκευές και μηχανήματα ραδιοεπικοινωνίας [μόνο οι ραδιοερασιτέχνες έχουν το προνόμιο αυτό - όλοι οι άλλοι χρήστες επικοινωνιών είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν συσκευές με «έκγριση τύπου» και σε καμία περίπτωση δεν έχουν δικαίωμα να τις κατασκευάζουν οι ίδιοι]

Να πραγματοποιεί κάθε είδους έρευνα που έχει σαν σκοπό την προαγωγή της ραδιοεπικοινωνίας και των τεχνικών της

Να πραγματοποιεί ραδιοεπικοινωνίες σε κανονικές συνθήκες ή σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης

Να εκπέμπει σε οποιαδήποτε συχνότητα του εκχωρημένου Ρ/Ε φάσματος, κατά την κρίση του – σε αντίθεση και εδώ με σταθμούς άλλων υπηρεσιών, στους οποίους διατίθενται fixed συχνότητες ή κανάλια

Επίσης,

Οι ραδιοερασιτέχνες δεν απασχολούνται συνήθως σε τηλεπικοινωνιακές δραστηριότητες. Μεταξύ τους υπάρχουν άνθρωποι κάθε ηλικίας, φύλου αλλά και καταγωγής. Αυτό που τους συνδέει είναι η ενασχόληση με τις ραδιοεπικοινωνίες και την ηλεκτρονική τεχνική. Επίσης, ας σημειωθεί ότι οι ραδιοερασιτέχνες προάγουν ιδιαίτερα (μέσω των ραδιοεπαφών τους) τη διεθνή φιλία και αλληλοβοήθεια.

3. Τι ΔΕΝ είναι ραδιοερασιτεχνισμός

Ραδιοερασιτεχνισμός ΔΕΝ είναι σε καμία περίπτωση οι πειρατικές ( = οι χωρίς νόμιμη άδεια) εκπομές ραδιοφωνίας ορισμένων ατόμων σε ζώνες συχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί σε νόμιμους ραδιοφωνικούς σταθμούς (Ρ/Σ) για μετάδοση εμπορικών ή πληροφοριακών προγραμμάτων (π.χ. AM: 540 Khz – 1.600 Khz ή FM 88 – 108 Mhz). Επίσης, ραδιοερασιτεχνισμός ΔΕΝ είναι οι επικοινωνίες μεταξύ ιδιωτών με χρήση πομποδεκτών C.B. (Citizen’s Band) στους 27 MHz ή πομποδεκτών P.M.R. στη ζώνη των UHF. Όλα τα παραπάνω ΔΕΝ είναι σίγουρα ραδιοερασιτεχνισμός και τα πρόσωπα που τα επιτελούν ΔΕΝ είναι ασφαλώς ραδιοερασιτέχνες.

4. Τι προσφέρει ο ραδιοερασιτεχνισμός;

Κεραία & πύργος στήριξης

Ο ραδιοερασιτεχνισμός προσφέρει επίσης αυτοεκπαίδευση στον ραδιοερασιτέχνη που θα ασχοληθεί ενεργά μαζί του. Συγκεκριμένα, ο ενεργός ραδιοερασιτέχνης απασχολείται με τα εξής ζητήματα:

Με την εφαρμοσμένη ραδιοηλεκτρολογία – Ραδιοηλεκτρονική
Με τη μελέτη και σχεδίαση κεραιών αλλά και την κατασκευή τους
Με τη διάδοση των Ηλεκτρομαγνητικών Κυμάτων, σε κοντινές, μέσες και μεγάλες αποστάσεις, καθώς και τους παράγοντες που την επηρρεάζουν
Με τα συστήματα και τους τύπους (modes) εκπομπών (ας σημειωθεί ότι πολλούς τύπους εκπομπών τους έχουν ανακαλύψει ραδιοερασιτέχνες κατά τις έρευνες τους… π.χ. το mode BPSK για ψηφιακές επικοινωνίες στενού εύρους ζώνης)
Με το συχνοτικό φάσμα (LF, HF, VHF, UHF, SHF και άνω …)
Και με πολλά άλλα θέματα, όπως δορυφορικές επικοινωνίες (SAT operations), επικοινωνίες απομακρυσμένων σταθμών (DX), επικοινωνίες εντοπισμού θέσης (π.χ. APRS ή ARDF), συμμετοχή σε διαγωνισμούς (contests), βραβεία, κ.λ.π.

5. Τι άλλο προσφέρει ο ραδιοερασιτεχνισμός;

Πολλά ακόμη, με κυριότερα τα εξής: Ευχάριστη και ωφέλιμη ενασχόληση, φίλους σε όλον τον κόσμο (αν βέβαια είστε active στα HF [βραχέα κύματα]), γνώσεις για τις τηλεπικοινωνίες και δημιουργικές κατασκευές (αν πιάνει το χέρι σας…)

6. Προσφέρει μόνο στους ραδιοερασιτέχνες ο ραδιοερασιτεχνισμός;

ΟΧΙ! Σε καμία περίπτωση! Ο ραδιοερασιτεχνισμός προσφέρει επίσης ευρύτερα σε όλο το κοινωνικό σύνολο, σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, εκτάκτων αναγκών, άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων και γεγονότων, τις γνώσεις, τις ικανότητες, τον εξοπλισμό και τη βοήθεια των μελών του. Πάμπολες οι συμμετοχές ραδιοερασιτεχνών τα τελευταία χρόνια σε περιστατικά και καταστάσεις όπως: Πυρκαγιές, Αναζητήσεις, Σεισμοί, Διασώσεις, κ.α.

7. Πως δημιουργήθηκε ο ραδιοερασιτεχνισμός; Που και πότε;

Guglielmo Marconi

Από το ενδιαφέρον που δημιουργήθηκε μετά τα πειράματα του Guglielmo Marconi (Γουλιέλμο Μαρκόνι) στις αρχές του 20ου αιώνα (περί το 1902), τα οποία οδήγησαν στις ασύρματες επικοινωνίες μεγάλων αποστάσεων, πολλοί άρχισαν να πειραματίζονται και πέτυχαν ραδιοεπικοινωνίες μεταξύ τους στις περιοχές των μακρών (LW) και μεσαίων (MW) κυμάτων.

Υπάρχουν αναφορές επικοινωνιών 88 ασύρματων σταθμών ραδιοτηλεγραφίας στην έκδοση “Official Wireless Blue Book” του Wireless Association of America, το οποίο εκδόθηκε το έτος 1909. Επίσημα, η “Υπηρεσία Ερασιτέχνη” – “Radio Amateur Service” αναγνωρίστηκε στοΔιεθνές Ραδιοτηλεγραφικο Συνέδριο της Ουάσιγκτον, το έτος 1927.

8. OK, καλοί είστε, αλλά πόσοι είστε ρε παιδιά;

Επίσημα στοιχεία δεν είναι εύκολο να καταγραφούν, αλλά υπολογίζεται ότι διεθνώς υπάρχουν περί τα 3 εκατομμύρια (3.000.000) ραδιοερασιτεχνικοί σταθμοί.

9. Είναι hobby μόνο για άντρες;

Όχι, καθόλου! Το αντίθετο, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των γυναικών ραδιοερασιτεχνών (αποκαλούνται YL’s = Young Ladies)

10. Και πρέπει να ξέρω αυτούς τους ήχους για να μιλήσω;

Επίσης όχι, καθόλου! Αυτοί οι ήχοι (δλδ. τα Σήματα Μορς ή αλλιώς οι επικοινωνίες CW) είναι μόνο ένας τρόπος από τους πολλούς για να επικοινωνήσει κάποιος [και για την ακρίβεια ο παλαιότερος]. Υπάρχει πληθώρα άλλων τύπων επικοινωνίας, όπως είναι η επικοινωνία με φωνή (π.χ. SSB ή FM), η επικοινωνία με ψηφιακά σήματα (π.χ. Ραδιοτηλέτυπο RTTY, BPSK, Radio FAX, Pactor κ.α.)

11. Και πως αναγνωρίζεται ο κάθε σταθμός;

Μέσω του Διεθνούς Διακριτικού Κλήσης (Δ.Δ.Κ.), του Call Sign, το οποίο απονέμεται μετά την επιτυχία στις σχετικές εξετάσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Το Δ.Δ.Κ. περιλαμβάνει οπωσδήποτε τη χώρα, την περιοχή και το διακριτικό σας. [π.χ. SV6JHQ = SV6: Ελλάδα, Ήπειρος, σταθμός JHQ]

12. Και ποιό είναι το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο;

Τα σχετικά με το ραδιοερασιτεχνισμό ρυθμίζονται από διάφορες διατάξεις, με κυριότερη την Απόφαση Υ.Μ.Ε. που δημοσιεύεται στο ΦΕΚ 1579 Β / 2002. Δείτε περισσότερα στη σελίδα «Ραδιοερασιτεχνική νομοθεσία στην Ελλάδα»

13. Πως μπορώ να γίνω και εγώ ραδιοερασιτέχνης;

Θα πρέπει να δώσετε τις απαιτούμενες γραπτές – προφορικές εξετάσεις που γίνονται 2 φορές το χρόνο από το Υ.Μ.Ε. αφού έχετε εκπαιδευτεί στα βασικά αντικείμενα του ραδιοερασιτεχνισμού. Πριν από όλα, ελάτε σε επαφή με τον πλησιέστερο σε εσάς ραδιοερασιτεχνικό σωματείο / σύλλογο / ένωση. Εκεί θα σας βοηθήσουν κατάλληλα ώστε να γίνετε γρήγορα συνάδελφος!

14. Υπάρχει κάποιος κώδικας συμπεριφοράς για ραδιοερασιτέχνες;

Οι ραδιοερασιτέχνες έχουν έναν κώδικα συμπεριφοράς, τον οποίον συνέταξε ο Αμερικανός Paul M. Segal, W9EEA, το έτος 1928. Ο κώδικας αυτός συντάχθηκε για τους Αμερικανούς ραδιοερασιτέχνες και αργότερα οι συνάδελφοί τους στον υπόλοιπο κόσμο υιοθέτησαν των κώδικα αυτόν με κατάλληλες Τροποποιήσεις. Ο κώδικας είναι ο παρακάτω:

Ο Ερασιτέχνης είναι ευγενικός Ποτέ δε χρησιμοποιεί τον “αέρα” για να διασκεδάσει σε βάρος των άλλων. Δεν ξεχνά την εγγύηση που έδωσε γι’ αυτόν ο σύλλογός του στο κράτος και στην κοινωνία.
Ο Ερασιτέχνης είναι νομοταγής Οφείλει τη νομιμότητά του στο σύνολο και εμμένει σ’ αυτή για να μην το εκθέσει.
Ο Ερασιτέχνης είναι προοδευτικός Ο σταθμός του είναι κατασκευασμένος σύμφωνα με τις εξελίξεις της επιστήμης, κατασκευασμένος καλά και αποδοτικός. Οι εκπομπές του είναι “καθαρές” και σύμφωνα με όλους τους κανόνες.
Ο Ερασιτέχνης είναι εγκάρδιος Αργό και υπομονετικό χείρισμα, όποτε ζητείται, φιλικές συμβουλές προς τον αρχάριο, υποστήριξη και συνεργασία για τα ενδιαφέροντα των άλλων. Να τα χαρακτηριστικά σημεία του ραδιοερασιτεχνικού πνεύματος.
Ο Ερασιτέχνης είναι ορθολογιστής Ο ραδιοερασιτεχνισμός είναι το χόμπι του, ποτέ δεν το αφήνει να βλάψει κάποιο από τα καθήκοντά του προς την οικογένειά του, την εργασία του, το σχολείο του ή την κοινωνία.
Ο Ερασιτέχνης είναι πατριώτης Οι γνώσεις του και ο σταθμός του είναι πάντοτε έτοιμα να προσφέρουν τις υπηρεσίες του στην Πατρίδα και στην κοινωνία.